اسباب بازی مناسب اختلال وسواس فکری-عملی
اختلال وسواس فکری-عملی معمولاً در سن بلوغ یا بزرگسالی آغاز می‌شود ولی کودکان نیز می‌توانند به آن دچار شوند.
وسواس فکری-عملی با وسواس‌ها یا اجبارهای شدید و مکرری که باعث پریشانی شدید و اختلال در کارکردهای روزمره می‌شود، مشخص خواهد شد.
در این مطلب با اختلال وسواس فکری-عملی در بچه‌ها و اسباب بازی ماسب آنها آشنا شوید.
بیشتر بخوانید : انواع اختلالات روان در کودکان .
اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)
اختلال وسواس فکری-عملی، یا اختلال وسواسی-جبری ( Obsessive-Compulsive Disorder (OCD)) یک اختلال روانی است .
که در آن فرد افکار خاصی (با نام وسواس فکری: Obsessions) را به‌طور مکرر تجربه می‌کند .
یا نیاز به انجام مکرر اعمال خاصی (با نام وسواس عملی: Compulsions) را احساس می‌کند تا حدی که باعث پریشانی یا اختلال در عملکرد عمومی فرد می‌شود.
و فرد جز برای مدت زمان کوتاهی، قادر به کنترل افکار و اعمال وسواسی نیست.
بسیاری از بچه‌ها گهگاه افکاری دارند که آنها را آزار می‌دهد و ممکن است احساس کنند مجبورند در مورد این افکار کاری انجام دهند، حتی اگر این کارها منطقی نباشد.
به عنوان مثال، اگر لباس مورد علاقه‌ٔ خود را نپوشند، ممکن است نگران بدشانسی آوردن باشند.
برای برخی از بچه‌ها، فکرها و میل شدید به انجام برخی اعمال همچنان پایدار و مداوم است، حتی اگر سعی کنند آنها را نادیده بگیرند یا آنها را از بین ببرند.
اگر افکار ناخواسته و رفتاری که ناچارند به خاطر آن افکار انجام دهند، مکرراَ اتفاق می‌افتد، زمان زیادی را به خود اختصاص می‌دهند؛
چیزی بیش از یک ساعت در روز، در فعالیت‌های آنها اختلال ایجاد میکنند، یا آنها را بسیار ناراحت میکنند،
ممکن است دچار اختلال وسواس فکری-عملی یا اختلال وسواسی-جبری باشند که آن افکار را وسواس می‌نامند و رفتارها اجبار نامیده می‌شوند.
«وسواس‌ها»، افکار، تکانش‌ها یا تصاویر تکراری و مداومی هستند که ناخواسته بروز میکنند و اضطراب یا پریشانی چشمگیری در شخص ایجاد میکنند.
آنها غالباً غیرواقعی یا غیرمنطقی هستند. همچنین وسواس‌ها تنها نگرانی بیش از حد در مورد مشکلات زندگی واقعی یا مشغولیت‌های ذهنی نیستند.
«اجبارها»، رفتارها یا مناسک تکراری مانند شستن دست، منظم نگه داشتن چیزها، بررسی کردن دوباره و دوباره‌ٔ چیزها یا اعمال ذهنی مانند شمارش،
تکرار بی‌صدای کلمات و اجتناب کردن هستند.
برای گرفتن تشخیص اختلال وسواس فکری-عملی، وسواس‌ها یا اجبارها باید اضطراب یا پریشانی قابل توجهی ایجاد کنند،
یا در روال روتین زندگی کودک، عملکرد تحصیلی، فعالیت‌های اجتماعی یا روابط او اختلال ایجاد کنند.
تحقیقات نشان می‌دهد که وسواس فکری-عملی یک اختلال مغزی است و معمولاً در خانواده‌ها زمینه‌ٔ ارثی دارد،
هرچند این بدان معنا نیست که اگر والدین به این اختلال مبتلا شوند فرزندشان قطعاً علائم آن را نشان خواهد داد.
همچنین ممکن است کودکی بدون سابقه‌ٔ خانوادگی دچار وسواس فکری-عملی شود.
افکار وسواسی ممکن است با توجه به سن کودک متفاوت باشد و با گذشت زمان تغییر کند.
یک کودک خردسال مبتلا به وسواس فکری-عملی ممکن است افکار مداومی مبنی بر گزند رسیدن به خود یا یکی از اعضای خانواده‌اش داشته باشد.
برای مثال، شخصی از یک در یا پنجره‌ٔ قفل‌نشده وارد خانه می‌شود.
در تلاش برای از بین بردن اضطراب، کودک ممکن است بعد از خوابیدن پدر و مادر، درها و پنجره‌های خانه را به شکلی اجبارآمیز بررسی کند.
پس از آن ممکن است بترسد که شاید هنگام آخرین بررسی و قفل کردن، به طور تصادفی در یا پنجره‌ای را باز کرده باشد.
و سپس به اجبار باید آنها را دوباره و دوباره بررسی و چک کند.
یک کودک بزرگ‌تر یا نوجوان مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی ممکن است نگران بیمار شدن به خاطر میکروب، ایدز یا غذای آلوده شود.
برای مقابله با احساساتش، ممکن است مناسکی، یعنی رفتار یا فعالیتی که تکرار می‌شود ایجاد کند. گاهی وسواس و اجبار با هم ارتباط دارند.
مثال: «من می‌ترسم اگه من دست از چک کردن یا دست شستن بردارم، این اتفاق بد بیفته، برای همین حتی اگه منطقی هم نباشه، نمی‌تونم جلوش رو بگیرم».
کودکان و نوجوانان معمولاً از ابتلا به اختلال وسواس احساس شرم میکنند.
بسیاری می‌ترسند این بدان معناست که آنها دیوانه هستند و در گفت‌وگو درباره‌ٔ افکار و رفتارهای خود مرددند.
ارتباط خوب بین والدین و فرزندان می‌تواند درک آنها از مشکل را افزایش دهد و به والدین کمک کند تا حمایت مناسبی از فرزندشان به عمل آورند.
علائم اختلال وسواس فکری-عملی
داشتن اختلال وسواس فکری-عملی به معنای داشتن وسواس، اجبار، یا هر دو است. نمونه‌هایی از رفتارهای وسواسی یا اجباری عبارتند از:
- داشتن افکار، تکانه‌ها یا تصاویر ناخواسته‌ای که بارها و بارها رخ می‌دهد و باعث اضطراب یا پریشانی می‌شود.
- نیاز مکرر به فکر کردن در مورد چیزی یا گفتن چیزی، برای مثال، شمردن، یا تکرار دوباره و دوباره‌ٔ کلمات به شکل بی‌صدا یا با صدای بلند.
- اجبار به انجام مکرر کاری. برای مثال، شستن دست، قرار دادن چیزها به ترتیبی خاص، یا بررسی کردن دوباره و دوباره‌ٔ چیزها، مانند قفل بودن در.
- اجبار به انجام دوباره و دوباره‌ٔ کاری مطابق با قوانین خاصی که باید دقیقاً رعایت شود تا فکر وسواسی برطرف شود.
بچه‌ها این رفتارها را انجام می‌دهند چون احساس میکنند آنها از وقوع اتفاقات بد جلوگیری میکنند یا باعث بهتر شدن حالشان می‌شوند.
با این حال، این رفتار معمولاً با خطر واقعی بروز یک اتفاق بد ارتباطی ندارند، یا اینکه آن رفتار افراطی است؛ مانند شستن دست‌ها چندین بار در ساعت.
یک باور غلط رایج این است که وسواس فکری-عملی به معنای واقعاً مرتب و منظم بودن است.
گاهی اوقات، رفتارهای این اختلال ممکن است شامل نظافت باشد،
اما بسیاری از اوقات شخص مبتلا به وسواس فکری-عملی بیش از اینکه روی سازماندهی و نظم دادن متمرکز باشد،
روی انجام کاری که باید دوباره و دوباره انجام شود، تمرکز دارد. همچنین وسواس‌ها و اجبارها می‌توانند با گذشت زمان تغییر کنند.
درمان اختلال وسواس فکری-عملی
اولین قدم برای درمان این است که با یک متخصص بهداشت روان برای انجام ارزیابی صحبت کنید.
ارزیابی جامع توسط متخصص تعیین خواهد کرد که آیا اضطراب یا پریشانی کودک شامل خاطرات یک واقعه‌ٔ آسیب‌زاست که واقعاَ اتفاق افتاده،
یا اینکه ترس او ناشی از افکار یا عقاید دیگری است.
متخصص بهداشت روان همچنین باید تعیین کند که آیا فرد مبتلا به وسواس فکری-عملی در حال حاضر یا در گذشته به اختلال تیک مبتلا بوده است یا خیر.
اضطراب یا افسردگی و رفتارهای مختل‌کننده نیز ممکن است همراه اختلال وسواس فکری-عملی رخ دهد.
درمان‌ها می‌تواند شامل رفتاردرمانی و مصرف دارو باشد. رفتاردرمانی، به ویژه رفتاردرمانی شناختی،
به کودک کمک می‌کند تا افکار منفی را به افکار مثبت‌تر و مؤثرتری تبدیل کند که منجر به رفتار مؤثرتر و کارآمدتری می‌شود.
رفتاردرمانی برای وسواس فکری-عملی می‌تواند بچه‌ها را به تدریج و در محیطی امن در معرض ترسشان قرار دهد؛
این کمکشان می‌کند که یاد بگیرند در صورت انجام ندادن آن رفتارها، اتفاق بدی رخ نمی‌دهد و به این ترتیب، در نهایت اضطراب آنها را کاهش می‌دهد.
رفتاردرمانی به تنهایی می‌تواند مؤثر باشد، اما برخی از بچه‌ها با ترکیبی از رفتاردرمانی و مصرف دارو درمان می‌شوند.
خانواده‌ها و مدارس می‌توانند با مشارکت در روند درمان، به بچه‌ها در کنترل استرس کمک کنند و یاد بگیرند که چگونه حامیانه پاسخ دهند.
بدون اینکه به طور تصادفی احتمال بروز مجدد وسواس یا اجبار را بیشتر کنند.
بیشتر بچه‌های مبتلا به وسواس فکری-عملی می‌توانند با ترکیبی از روان‌درمانی،
به ویژه تکنیک‌های شناختی و رفتاری و داروهای خاصی مثل مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) به طور مؤثری درمان شوند.
حمایت و آموزش خانواده نیز در موفقیت درمان نقش اساسی دارد.
کمک گرفتن از روان‌پزشک کودک و نوجوان، هم برای درک بهتر مشکلات پیچیده‌ٔ ایجادشده توسط وسواس فکری-عملی و هم برای دریافت درمان اهمیت دارد.
پیشگیری از اختلال وسواس فکری-عملی
دقیقاً مشخص نیست که چرا برخی بچه‌ها دچار وسواس فکری-عملی می‌شوند.
احتمالاً یک مؤلفه‌ٔ بیولوژیکی و عصبی در بروز آن وجود دارد و برخی از بچه‌های مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی دچار سندرم توره یا سایر اختلالات تیک نیز هستند.
برخی مطالعات نشان می‌دهد که مشکلات سلامت در دوران بارداری و زایمان ممکن است احتمال وسواس فکری-عملی در کودک را بیشتر کند .
و این یکی از دلایل مهم ضرورت حمایت از سلامت زنان در دوران بارداری است.
اسباب بازی مناسب اختلال وسواس فکری-عملی کودکان
اسباب بازی هایی که به کودک کمک میکنند کمتر وسواسی عمل کنند را به شما معرفی خواهیم کرد.
گل بازی و سفالگری :
کودک با درگیر شدن دستانش در گل ممکن است مضطرب شود اما بعد ار به نتیجه رسیدن فعالیت هنری و دیدن نتیجه ،
میبیند که کثیف کاری همیشه بد نیست و لذت خواهد برد.
لگو و ساختنی ها :
بهتر است این کودکان تمرکز خود را روی ساختن و نوآوری خرج کنند.
کار دستی :
ساخت وسیله از اشیا دور ریختنی یا اسباب بازی هایی که برای این منظور ساخته شده اند ،
به کودکان مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی کمک کننده هستند.
